Engerlingen veroorzaken kale plekken in het gras
Inhoudsopgave
Bruine plekken in het gras kunnen meerdere oorzaken hebben namelijk: droogte of schimmelgroei maar ook beestjes kunnen de oorzaak zijn. Hierbij zijn 2 insecten de belangrijkste: emelten en engerlingen. Emelten en engerlingen eten van de wortels van het gras. Hierdoor kan het gras geen water meer opnemen waardoor het gras verdort en er een bruine tot kale plek ontstaat. Het begint bij een plek maar breidt zich steeds verder uit.

schade door engerlingen
Wanneer er vogels pikken in het gazon is het duidelijk, er zit iets lekkers in het gras: emelten en/of engerlingen. Eksters, kraaien en spreeuwen zijn gek op engerlingen en emelten en woelen het gras om waardoor er extra schade ontstaat aan het gazon. Ook zoogdieren als egels, dassen en zelfs wilde zwijnen gaan op zoek en ploegen daarbij het gazon om.
Last van emelten of engerlingen?
Kijk op een bruine plek om te bepalen met welk beestje je te maken hebt. Til een losliggend polletje gras op of schep iets in de grond totdat er larven zichtbaar zijn.
Emelten: de larven zijn pootloos en geheel grauwgrijs van kleur
emelt
Engerlingen: de larven hebben 6 poten achter de bruine kop. Het lijf is crème-wit van kleur met een grijs gekleurd achterlijf en ligt altijd in een C-vorm.
engerlingen
Daarbij kun je je misschien herinneren of je langpootmuggen hebt zien vliegen of juist kevers.
Wanneer je weet welk beestje in het gazon zit kan de bestrijdingsstrategie worden bepaald. Het komt ook voor dat zowel engerlingen als emelten zich in het gazon gevestigd hebben.
Engerlingen; de levenscyclus, de soorten en hoe te bestrijden
Engerlingen is een verzamelnaam van larven van de bladsprietkevers. De meeste bladsprietkevers doen geen kwaad maar bepaalde soorten maken veel schade aan planten en gras. Deze soorten zijn o.a: rozenkever, meikever, junikever en de sallandkever.
Wat is een rozenkever
Een rozenkever ook wel johanneskever genoemd is een klein kevertje van bijna 1cm lang. Het kevertje heeft een mooie metaalgroene tot zwarte kop en borststuk en roodbruine dekschilden met een metaalglans. De larven van de rozenkever worden maximaal 2cm groot. De rozenkever heeft een levenscyclus van 1 jaar. De volwassen kever vliegt vanaf half mei afhankelijk van het weer kan het iets later of eerder zijn. De rozenkever vliegt uitsluitend tussen 10.00 uur en 13.00 uur, wanneer de zon schijnt. Voordat de kevers vliegen paren ze en zetten de vrouwtjes hun eitjes af in de grond. Als de vrouwtjes het merendeel van haar eitjes gelegd heeft gaat ze ook vliegen. De kevers voeden zich met bladeren van bomen en heesters maar ook rozen worden gegeten. Ongeveer 4 weken na het leggen van de eitjes (begin juli) komen de engerlingen uit de eitjes, dit is het eerste larvenstadium. De engerlingen beginnen met eten van kleine haarwortels en naarmate ze groter groeien eten ze ook grotere wortels. Als het kouder wordt kruipen de engerlingen diep de grond in om te overwinteren. Ze zitten dan al in het derde larvenstadium. In het voorjaar komen ze weer naar boven kruipen en eten tot ze verpoppen in april/mei. De kevers zullen dan weer vanaf half mei gaan vliegen.
Wat is een meikever
De meikever is 1 van de grootste soorten en is 2-3cm lang. De volwassen kever heeft een donkerbruine tot zwarte kop en lichtbruine dekschilden die licht behaard zijn. De larven van de meikever zijn volgroeid zo’n 4,5cm lang. De meikever heeft een levenscyclus van 3 jaar. Globaal gaat de cyclus als volgt: De volwassen kever vliegt vanaf eind april tot juni. De mannetjes paren met de vrouwtjes waarna de vrouwtjes de eitjes in de grond leggen. 4 tot 6 weken later komen de engerlingen uit de eitjes en beginnen met eten van de graswortels. Het eerste larvenstadium ontwikkelt zich in augustus/september tot tweede larvenstadium en dit stadium kruipt dieper de grond in om te overwinteren als het kouder wordt. Als in mei de temperatuur weer toeneemt kruipen ze weer naar het grasoppervlak om weer verder te gaan met eten van de wortels. De engerlingen eten totdat het weer kouder wordt en dan kruipen ze weer weg om te overwinteren om vervolgens in mei weer naar boven te kruipen. Naarmate de engerlingen eten worden ze ook groter. In augustus/ september gaan de engerlingen het derde larvenstadium in en kruipen, wanneer het weer kouder wordt, weer dieper de grond in om te overwinteren. In het voorjaar verpoppen ze tot volwassen kever. Ook kan de kever al in het najaar verpopt zijn en als volwassen kever overwinteren.
meikever
Wat is een sallandkever
De volwassen sallandkever lijkt op een rozenkever maar glanst minder en is ruwer. De sallandkever vliegt de hele dag maar bij voorkeur ’s middags en ook wanneer de zon niet schijnt. Dit in tegenstelling tot de rozenkever die alleen vliegt als de zon schijnt. De sallandkever heeft een levenscyclus van 2 jaar. De kever vliegt van begin juni tot eind juli. De vrouwtjes zetten na paren hun eitjes af in de grond. Het duurt bijna een maand voordat de eitjes uitkomen waardoor het eerste larvenstadium eind augustus in de grond zit. Deze engerlingensoort heeft minder last van kou en kan daarom bij een zachte winter ook in de winter nog eten van de wortels waardoor de schade in de winter kan toenemen. In april gaat de engerling het derde larvenstadium in en zal een jaar in dit larvenstadium blijven. In mei het volgende voorjaar verpopt de engerling naar kever. De kevers eten bloemen en blad met voorkeur van blad van haagbeuken.
Wat is een junikever
De junikever vliegt in juni en heeft een tweejarige ontwikkeling. De eitjes worden gelegd van eind juni tot eind juli en komen vanaf half augustus tot eind augustus uit. Het eerste larvenstadium eet van de graswortels en overwintert dieper in de grond. In het voorjaar komen ze weer boven en ontwikkelen ze zich snel tot het tweede larvenstadium. In juni ontwikkelen ze zich naar het derde larvenstadium en in dit stadium zullen ze overwinteren. In het volgende voorjaar komen ze weer naar boven kruipen en verpoppen ze zich tot volwassen kever.
Overige kevers
Verder kennen we nog de kleine julikever en de roestbruine bladsprietkever die minder vaak voorkomen.
Engerlingen herkennen
Aan de engerling zelf is het lastig te zien welke soort engerling aanwezig is. Bij determinatie wordt gekeken naar het laatste segment van het achterlijf. De beharing en het patroon van de beharing geeft aan welke soort engerling het is. Verder zijn er een paar kenmerken die globaal in de richting van het soort wijzen. Zo zegt de grootte van de engerling iets over de soort en de wel of niet aanwezigheid van verschillende maten. Zijn er alleen kleine engerlingen aanwezig dan is de kans groot op de engerling van de rozenkever. Deze heeft maar een eenjarige cyclus dus alle engerlingen zitten in hetzelfde stadium en worden maximaal 2cm groot. Zijn er engerlingen van verschillende groottes aanwezig dan moet het een engerling zijn met een meerjarige cyclus. Mogelijk wordt de kever nog herinnert waardoor de soort achterhaald kan worden.
engerlingen van de Meikever
Engerlingen bestrijden met aaltjes
Engerlingen zijn te bestrijden met het insectparasitaire aaltje Heterorhabditis bacteriophora. Voor toepassing van het aaltje moet de bodemtemperatuur minimaal 12°C zijn. Het aaltje dringt de engerling binnen en scheidt een bacterie af die de engerling ziek maakt. Hierdoor veranderd de engerling in voedsel voor het aaltje en kan het aaltje haar levenscyclus voltooien in de engerling. Kleine engerlingen zijn vatbaarder voor de bacterie dan grote engerlingen. Een behandeling van aaltjes op kleine engerlingen zal het meest effectief zijn. In welke maand de engerlingen het beste bestreden kunnen worden staat beschreven bij de soorten engerlingen omdat dat per soort verschillend is.
Gif tegen engerlingen
Op dit moment zijn er geen chemische middelen bekend tegen engerlingen die een goede bestrijding geven en niet schadelijk zijn voor het milieu.
Engerlingen bestrijden met knoflook
Door kruidenextracten en of knoflookextracten, zoals het product Larvetec, te gebruiken krijgt het gras een smaakje wat engerlingen niet lekker vinden. Hierdoor heeft het gebruik van Larvetec gazon een positief effect op het gazon. Daarbij bevat het ingrediënten die het gazon versterken. Voor de moestuin is een speciale Larvetec verkrijgbaar. Deze Larvetec laat geen knoflooksmaak achter bij gebruik tussen groentenplanten en fruit.
Kevers vangen met een val
Sommige kevers kunnen gevangen worden met een val. In de val zit een specifieke lokstof waar een bepaalde soort kever op afkomt. De kever vliegt in de val en kan er niet meer uit. Er zijn lokstoffen verkrijgbaar voor de Rozenkever en voor de Meikever.
Ook kunnen kevers gevangen worden met behulp van licht. Hang een lamp op aan de muur en zet er een emmer met een laagje water en enkele druppels afwasmiddel onder. Zet de lamp aan in het donker en de kevers komen op het licht af, vliegen tegen de muur en vallen in de emmer waar ze niet meer uit kunnen.
Engerlingen bestrijden met afrikaantjes (Tagetes)
Engerlingen houden niet van de wortels van afrikaantjes maar in de praktijk is dit gegeven haast niet te gebruiken. De afrikaantjes moeten als wisselteelt worden toegepast. In een grote moestuin zou dit nog te proberen zijn maar om afrikaantjes in te zaaien als wisselteelt voor het gazon is niet te doen en het effect is al snel weer weg. Dan kan er beter gekozen worden voor het toepassen van een kruidenextract.
Bestrijding rozenkever
De kevers kunnen gevangen worden met een val. In de val zit een lokstof waar alleen Rozenkevers op af komen. Het is geen waterdicht systeem want de vrouwtjes kunnen hun eitjes al afgezet hebben voordat ze in de val vliegen maar door elk jaar de val weer op te vangen wordt het aantal wel wat gereduceerd. Daarbij geeft de hoeveelheid gevangen kevers een indicatie van de plaagdruk.
Aaltjes tegen engerlingen van de rozenkever: Het beste moment van toepassen is in juli omdat de engerlingen dan nog klein en extra vatbaar voor de bacterie zijn maar ook augustus en begin september is nog een goed moment om de aaltjes toe te passen.
Bestrijding meikever
Ook de meikevers kunnen gevangen worden met een val. In de val zit een lokstof waar alleen meikevers op af komen. Het is geen waterdicht systeem want de vrouwtjes kunnen hun eitjes al afgezet hebben voordat ze in de val vliegen maar door elk jaar de val weer op te vangen wordt het aantal wel wat gereduceerd. Zelf een effectieve val maken kan ook met behulp van licht, een emmer water met een paar druppels sop en een muur waar de kevers tegenaan vliegen.
Aaltjes tegen engerlingen van de Meikever: Het beste moment van toepassen is vanaf eind juni tot september omdat de engerlingen dan het kleinst zijn. De engerlingen van het tweede jaar worden nauwelijks bestreden door hun grootte. Wanneer er engerlingen van meikevers zijn is het dan ook belangrijk om elk jaar in juli te bestrijden om zo na 3 jaar weinig engerlingen meer te hebben. Door de driejarige levenscyclus moet het toedienen van aaltjes minimaal 3 jaar worden volgehouden.
Bestrijding sallandkever
Aaltjes tegen engerlingen van de sallandkever: De aaltjes tegen de engerlingen van de sallandkever kunnen het beste worden toegepast in de maanden september tot half oktober. De engerlingen zijn dan nog klein en de bodemtemperatuur is nog hoog genoeg.
Bestrijding junikever
Aaltjes tegen engerlingen van de junikever: De aaltjes tegen de engerlingen van de junikever kunnen het beste worden toegepast in de maanden half augustus tot half oktober. De engerlingen zijn dan nog klein en de bodemtemperatuur is nog hoog genoeg.
Bruine plekken in het gazon kunnen weer mooi groen gemaakt worden met herstel gazonzaad. Zo kan er weer van een mooie groen gazon genoten worden. Zijn emelten de oorzaak van bruine plekken lees dan de blog over emelten.