Varenrouwmug
De Latijnse naam voor Varenrouwmug is Sciarae spp. In de volksmond worden deze mugjes ook wel rouwmugje of rouwvliegje genoemd. Er zijn verschillende soorten varenrouwmuggen maar ze lijken allemaal op elkaar.

Levenscyclus varenrouwmug
De levenscyclus van de varenrouwmug bestaat uit een eistadium, 4 larvenstadia, een popstadium en het volwassen mugje. Het volwassen mugje is slank, zo’n 2 tot 5mm groot, zwartgrijs van kleur, lange poten en duidelijke lijnen op de vleugels. Het mannetje is iets kleiner dan het vrouwtje. De mugjes leven enkele dagen tot een week. Binnen enkele uren nadat het vrouwtje uit het popstadium is gekomen zal ze paren met een mannetje en kan ze eitjes gaan leggen. Ze zal in haar leven zo’n 50 eitjes leggen. De eitjes zijn zeer klein, witgeel van kleur en worden op het bodemoppervlak vlakbij de plantenwortels gelegd. De larven zijn 5-12mm groot, wit van kleur met een opvallende zwarte kop en hebben geen poten. Het larvenstadium duurt ongeveer 2 weken. De verpopping vind plaats in een kleine holte in de grond. De poppen zijn 2-5mm lang. Dit stadium duurt ongeveer 6 dagen. Bij elkaar opgeteld duurt de hele cyclus van ei tot en met volwassen mugje zo’n 4 weken. Bij warm weer gaat de cyclus iets sneller en bij koud weer duurt het wat langer.
Schade door varenrouwmug
Varenrouwmug zit graag in een vochtige omgeving. De larven leven in de grond en eten aan plantenwortels. De schade is groot in stekplanten omdat deze nog maar enkele klein wortels hebben. De wortels kunnen door de varenrouwmuglarven niet goed ontwikkelen en het stekplantje zal dan wegrotten. Ook in de champignonteelt zorgen de larven voor veel schade. In grote planten is de schade gering. Plantenwortels zijn dan al groot en sterk waar de larven weinig schade aan kunnen veroorzaken. Binnenshuis worden de mugjes als vervelend ervaren omdat ze met vele in de kamer rond kunnen vliegen. Dat is dan ook de reden dat de varenrouwmug in kamerplanten bestreden worden. Wordt er namelijk niets aan gedaan dan zal de vliegjesplaag alleen maar groter worden.
Varenrouwmug bestrijden
gele vangplaten
De volwassen muggen kunnen weggevangen worden met vangplaten of ook wel plakplaten, lijmplaten, vangkaarten of plakkaarten genoemd. Deze vangplaten zijn gemaakt van een bepaalde kleur geel welke de muggen aantrekt. Op de vangplaten zit lijm. Wanneer een mugje op de gele plaat afkomt zal deze op de kaart vastplakken. Op deze manier kunnen de volwassen mugjes weggevangen worden en wordt verdere eileg door de volwassen vrouwtjes voorkomen.
insectparasitair aaltje
Biologisch bestrijden van varenrouwmug kan met een insectparasitair aaltje; Steinernema feltiae. De levenscyclus van deze rondworm (nematoden) bestaat uit een eistadium, 4 larvenstadia en een volwassen stadium. Het derde larvenstadium van het aaltje dringt via de lichaamsopeningen de larven van de varenrouwmug binnen. In de darm van het aaltje bevinden zich bacteriën. Deze bacteriën zorgen ervoor dat de larven van de varenrouwmug ziek worden en dood gaan. De bacteriën verspreiden zich door de gastheer en zorgen ervoor dat het weefsel van de gastheer omgezet wordt in voedsel voor de aaltjes. De aaltjes zullen zich in de varenrouwmuglarven ontwikkelen naar het vierde larvenstadium waaruit vervolgens de mannetjes en vrouwtjesaaltjes ontstaan. Na paren leggen de vrouwtjes eitjes. Het eerste larvenstadium van het aaltje vind nog plaats in het eitje. Tijdens het tweede larven stadium komen de aaltjes uit de eitjes in de gastheer. Zodra de aaltjes zich in het derde larvenstadium bevinden verlaten ze de gastheer en gaan ze op zoek naar een nieuwe gastheer. Het derde larvenstadium is het enige stadium wat buiten de gastheer kan leven. Dit is dan ook het stadium wat verkocht wordt ter bestrijding van de larven van de varenrouwmug. Steinernema feltiae is werkzaam bij een bodemtemperatuur boven 10°C.
Dit insectparasitaire aaltje is niet schadelijk voor planten. Er zijn heel veel soorten aaltjes. De aaltjes die schade maken aan planten zijn plantparasitaire aaltjes. De naam zegt het verschil al: insectparasitaire aaltjes leven op insecten en plantparasitaire aaltjes op planten. Er zijn nog meer groepen aaltjes (bijvoorbeeld die leven op schimmels) en alle groepen bevatten vele soorten aaltjes.
Bodemroofmijt Stratiolaelaps (Hypoaspis)
Ook kan de bodemroofmijt Stratiolaelaps scimitus (beter bekend als Hypoaspis spp.) tegen varenrouwmug ingezet worden. Deze roofmijt leeft in de grond (1-4cm diep), is lichtbruin van kleur en wordt 1mm groot. De levenscyclus van Stratiolaelaps scimitus bestaat uit een eistadium, larvestadium, een eerste nimfenstadium, een tweede nimfenstadium en het volwassen stadium. De eitjes zijn nog wit van kleur en gedurende de levenscyclus wordt de roofmijt steeds bruiner van kleur. Hypoaspis kan 8 kleine varenrouwmuglarven (eerste stadium) per dag eten of 0,5 larve van het vierde stadium. Ook kunnen ze enige tijd leven zonder voedsel. Zo kan een volwassen roofmijt 3-4 weken zonder eten. Als de roofmijten geen voedsel tot hun beschikking hebben stoppen ze met het leggen van eitjes door gebrek aan eiwitten. Hoeveel eitjes de roofmijtvrouwtjes leggen is afhankelijk van de prooien die ze eten. Als de roofmijten larven van de varenrouwmug eten kunnen ze zo’n 30 eitjes gedurende hun leven leggen. De populatie Hypoaspis bestaat uit ong. 60% vrouwtjes ten opzichte van 40% mannetjes. Onbevruchte vrouwtjes leggen eitjes waaruit alleen mannetjes komen en bevruchte vrouwtjes leggen eitjes waaruit zowel mannetjes als vrouwtjes komen.
Naast varenrouwmuglarven eet Hypoaspis ook tripspoppen die in de grond zitten, mineervliegpoppen, springstaarten, wortelwolluis en miljoenpoten.
De bodemroofmijt wordt vaak preventief ingezet omdat deze tijd nodig heeft om een populatie op te bouwen of samen met de aaltjes. Bij een probleem met varenrouwmug is Hypoaspis te traag om het probleem snel op te lossen en is het beter om (ook) nematoden in te zetten. De roofmijt voorkomt een probleem met vliegjes. Stratiolaelaps scimitus wordt actief bij een bodemtemperatuur boven 12ºC en is daardoor binnenshuis gedurende het hele jaar actief en inzetbaar.